Hiperpigmentasyon

Cilt hiperpigmentasyonu nedir?

Hiperpigmentasyon vücudun düzenli olarak güneşe maruz kalan bölgelerinde kahverengi lekelerin varlığıyla karakterizedir. Güneşin kişiden kişiye değişen etkileri olsa da hiperpigmentasyonun ana nedenidir.

Hiperpigmentasyon lekeleri; cilt renginden sorumlu olan biyolojik molekül 'melanin' aktivitesindeki artıştan kaynaklanır.

Hiperpigmentasyonun birkaç çeşidi vardır:

• Kloazma; yüz bölgesinde özellikle alın, yanaklar, burun delikleri, üst dudak ve çenede hiperpigmente izlerin varlığı ile karakterizedir. Bu tip lekeler gebelik sırasında, doğum kontrolü veya özellikle hormonal tedavi nedeniyle büyük miktarlarda hormona maruz kalan 20 ila 45 yaş arasındaki kadınları etkiler.
• Lentigo daha dağınıktır ve yalnızca yüz bölgesinde değil, boyun, dekolte, ellerin arkası, ön kollar, omuzlar ve sırt da dahil olmak üzere güneşe maruz kalan tüm bölgeleri etkiler. Bu tip hiperpigmentasyon çeşitleri 45 yaş üzerindeki erkekleri ve kadınları etkiler. Lentigo cilt yaşlanması ile de güçlü bir şekilde ilişkilidir. Lentigolu kişilerde aynı zamanda kırışıklıklar görülür ve ciltleri daha az sıkıdır.
• Postinflamatuvar hiperpigmentasyon, bir cilt lezyonu veya inflamasyonu takiben gelişir. Oluştuğu koşullar büyük ölçüde değişkenlik gösterir; akne, egzama, sedef hastalığı, cilt yarası, yanık, kimyasal peeling, lazer tedavisi vb.

Cilt hiperpigmentasyonu oldukça yaygın görülen bir olgudur. Hormonal kontraseptif kullanan her 3 kadından 1'ini ve 50 yaş üstü kadınların %90'ını etkiler(¹)

Koyu ve buğday tenli kişilerde hiperpigmentasyon gelişme olasılığı daha yüksektir. Bunun nedeni bu kişilerin melanin açısından zengin bir cilde sahip olmalarıdır. Doğal pigmentasyonları çocukluktan itibaren genellikle düzensizdir. Güneş, hormonlar, yaş ve her türlü cilt inflamasyonu yeni kahverengi lekelerin ortaya çıkmasına neden olabilir.

Gebelik maskesi veya melazma nedir?

Gebelik maskesi, melazma olarak da adlandırılan hamileliğin genellikle 4. ayından itibaren ortaya çıkan kahverengi lekelerdir. Gebe kadınların %90'ının melazmadan etkilendiği tahmin edilmektedir(2). Bu durumu önlemek için, gebelik sırasında çok yüksek güneş koruması içeren güneş koruyucu ürünler kullanılmalıdır.

Hiperpigmentasyon lekeleri, boyun ve karın bölgesinin yanı sıra yüzde de görülür ve “linea nigra” olarak da adlandırılır. Benler gebelik sırasında da koyulaşmaya eğilimlidir ve bu durum normaldir.

Hiperpigmente izler genellikle doğumdan sonra yavaş bir şekilde ortadan kaybolur, ancak kaybolmaması da olasıdır ve bu durum genç anneler için estetik bir sorun oluşturabilir. Hamilelik ve emzirme döneminde kahverengi lekeleri önlemek veya hafifletmek için tasarlanmış, hedefe yönelik dermokozmetik ürünler kullanabilirsiniz. Ancak bu dönemde kullanacağınız ürünler ile ilgili önce dermatoloğunuza danışmanızı tavsiye ederiz.

Vücudun hangi kısımlarında hiperpigmentasyon olur?

Cilt hiperpigmentasyonu vücudun birçok alanında kahverengi lekelere neden olur:

• Yüz, göz çevresi, yanaklar, burun kenarları, dudaklar, çene
• Alın
• Dekolte
• Ellerin arkası 
• Gebe kadınlarda karın bölgesi
• Ön kollar
• Omuzlar
• Sırt

Dolayısıyla hiperpigmentasyon, güneşe maruz kalan tüm bölgeleri etkiler. Yüksek korumalı bir güneş kremi uygulamak, kahverengi lekeleri önlemenin harika bir yoludur.

Hiperpigmentasyonun nedenleri nelerdir?

Hiperpigmentasyonun birçok nedeni bulunur:

• Güneş hiperpigmentasyonun temel risk faktörüdür ve yalnızca bronzluğu değil, kahverengi lekelerin oluşumunu da destekleyen melanin sentezini uyarır. Lekelerin ortaya çıkması için güneş yanığına maruz kalmış olmanız gerekmez, cildinizi tekrar tekrar korumasız olarak güneşe maruz bırakmanız da bunun sebeplerindendir.
• Kadın hormonları melanosit aktivitesini teşvik eder ve güneşle birleştiğinde pigmentasyon lekelerinin oluşmasına neden olurlar.
• Cilt yaşlanması da kahverengi lekelerin önemli bir nedenidir. Erken cilt yaşlanması ile güneşe maruz kalma konusu birbiriyle bağlantılıdır ve bu da fotoyaşlanmayı bir neden haline getirir.
• Her türlü cilt inflamasyonu (akne, egzama, sedef hastalığı, cilt yarası, lazer tedavisi, kimyasal peeling vb.) iz veyaleke bırakabilir. Bunu önlemek için cilt inflamasyonu tedavi edilmeli, hasarlı cildi güneşten korumalı ve lezyonlara dokunmaktan kaçınılmalıdır.
• Hiperpigmentasyonun diğer olası nedenleri arasında ilaçlar, kronik hastalıklar, vitamin eksiklikleri, hava kirliliği ve mavi ışık sayılabilir.

Kahverengi lekeler nasıl giderilir?

Hiperpigmentasyon nadiren zamanla yok olabilir, ancak hiperpigmente izler zamanla artabilir ya da kalıcı hale gelme durumu yaşanabilir.  kahverengi lekeleri gidermek için birkaç tedavi bulunmaktadır:

• İlk olarak kahverengi leke karşıtı bir krem kullanılabilir, bu tip dermokozmetik kremler hiperpigmentasyonu kontrol altına almak için yardımcı olur; cilt tonunu eşitler ve güneşin zararlı etkilerinden cildi korur.
• Dermatolog tarafından önerilen tıbbi tedavilerde genellikle temel depigmentasyon maddesi olan hidrokinon içerir.
• Lazer, kimyasal peeling ve kriyoterapi gibi uygulama tedavileri de mevcuttur.

Dermatolog; cilt, saç ve tırnak hastalıklarında uzmanlaşmış doktordur. Hiperpigmentasyon tanısını doğrulayabilir uygun tedavileri reçete edebilir ya da işlem uygulayabilirler.

Günlük hayatta hiperpigmentasyon

Hiperpigmentasyonlu kişiler, kahverengi lekeleri gidermek amacıyla tedavilerden yararlanmanın yanı sıra birtakım iyi günlük alışkanlık edinebilirler.

Peki, kahverengi lekeler durumunda ne yapmalı?

• Hiperpigmente izlerin oluşmasını veya kötüleşmesini önlemek için günlük olarak yüksek koruma sağlayan bir güneş kremi uygulayın;
• Diyetinizin ve dermokozmetik ürünlerinizin bol miktarda vitamin içerdiğinden emin olun. Özellikle antioksidan olan C ve E vitaminlerine odaklanın;
• Ayrıca, hassas ciltler için formüle edilmiş yüksek kaliteli, komedojenik olmayan makyaj malzemeleri ile hiperpigmentasyon lekelerini gizleyebilirsiniz;
• Bu önlemleri almanın yanı sıra doğal yöntemlerle de hiperpigmentasyonu yönetebilirsiniz. Gebeyseniz veya emziriyorsanız doktorunuzun önerdiği esansiyel yağları kullanmamanız gerektiğini unutmayın.

(1) Brenner M, Hearing VJ. Modifying skin pigmentation – approaches through intrinsic biochemistry and exogenous agents. Drug Discov Today Dis Mech. 2008
(2) Tyler KH. Physiological skin changes during pregnancy. Clin Obstet Gynecol. 2015