Świąd starczy to forma świądu, która dotyka przede wszystkim osób starszych. Jest to rodzaj świądu związany ze starzeniem się skóry – do tej pory nie udało się odnaleźć innej przyczyny swędzenia. Świąd starczy niesie ze sobą szereg różnorodnych konsekwencji - zarówno fizycznych, jak i psychicznych. To właśnie dlatego pod żadnym pozorem nie należy go bagatelizować, ponieważ może znacząco wpływać na jakość życia pacjentów. Postępowanie w świądzie starczym opiera się przede wszystkim na stosowaniu odpowiednich środków pielęgnacyjnych, które należy stosować codziennie, aby uzyskać zadowalające rezultaty.
Spis treści
Świąd starczy dotyka osób starszych i jest rodzajem świądu bez zmian skórnych, czyli świądu pochodzenia niedermatologicznego. W praktyce oznacza to tyle, że na skórze nie ma widocznych zmian, które mogłyby tłumaczyć jego występowanie. W momencie, gdy uporczywy świąd trwa niezmiennie i przez dłuższy czas na skórze mogą pojawić się zmiany wynikające z drapania. Warto wspomnieć także o poważnych zmianach zachodzących w psychice jak, chociażby lęk, bezsenność czy depresja.
Rozpoznanie świądu starczego zwykle diagnozowane jest po wykluczeniu wszystkich innych możliwych przyczyn świądu. A tych, zwłaszcza u pacjentów w podeszłym wieku, zdecydowanie nie brakuje. Wpływ mogą mieć np. wielochorobowość (choroby dermatologiczne, leki, choroby krwi, nowotwory, przewlekła choroba nerek, neuropatie, cukrzyca, cholestaza itp.).
Aby wykluczyć możliwe przyczyny świądu, lekarz przeprowadzi skrupulatny wywiad, a następnie wykona badania kliniczne i skórne. Jeśli podczas pierwszej konsultacji nie pojawią się żadne przesłanki, które mogłyby być odpowiedzialne za pojawienie się świądu, lekarz powinien zlecić wykonanie dodatkowych badań. Jeśli nie zostanie stwierdzona żadna nieprawidłowość odpowiadająca za wystąpienie świądu, wówczas prawdopodobnie będzie to świąd starczy. Z drugiej strony, jeśli jakaś choroba wyjaśnia świąd u osoby starszej, konieczne będzie natychmiastowe leczeniae schorzenia w celu całkowitego wyeliminowania lub przynajmniej zmniejszenie świądu.
Do tej pory nie udało się określić jednoznacznych przyczyn swędzenia skóry u osób w podeszłym wieku. Dlaczego więc konieczność drapania jest niekiedy tak silna? Przede wszystkim mówimy tu o silnym swędzeniu skóry wywołanym nadmierną suchością naskórka, a także ewentualnych zmianach w układzie nerwowym.
Ale w takim razie dlaczego się drapiemy? Badane są pewne hipotezy wyjaśniające świąd starczy, przede wszystkim obejmujące starzenie się i związaną z wiekiem suchość skóry, a nawet ewentualnie zmiany w układzie nerwowym.
Czynniki obciążające bywają związane ze świądem starczym:
Niekiedy w leczeniu świądu starczego stosuje się leki przeciwhistaminowe. W momencie, gdy świąd skóry doprowadził np. do depresji, konieczne będzie włączenie również leków przeciwdepresyjnych. Przed przepisaniem konkretnego leczenia lekarz powinien ocenić przede wszystkim stosunek korzyści do ryzyka, ponieważ u osób starszych występują również choroby współistniejące, przez co przyjmują już różne, inne leki.
Równie istotnym punktem w leczeniu świądu starczego jest higiena, a co za tym idzie zmiana dotychczasowych nawyków. Na przykład w przypadku silnego świądu skóry należy brać szybkie prysznice w ciepłej wodzie. Konieczne będzie także używanie tłustego mydła, syndetu lub olejku oczyszczającego, najlepiej bez substancji zapachowych i substancji drażniących. Należy pamiętać również o dokładnym spłukiwaniu produktów oczyszczających i osuszaniu skóry, stosując ręczniki wykonane z miękkiej i przyjemnej w dotyku bawełny. Istotnymi czynnikami, które mogą pomóc w pozbyciu się uciążliwego uczucia świądu, będzie obcięcie paznokci na krótko, a także noszenie wyłącznie luźnych i komfortowych ubrań.
Suchość skóry, która ściśle związana jest ze świądem starczym, może być minimalizowana stosując emolienty – nawet kilka razy dziennie w zależności od potrzeb. Obecność w składzie składników aktywnych o działaniu przeciwświądowym pomaga ukoić skórę, a co za tym idzie – zminimalizować drapanie. Ponadto opakowanie kremu przeciwświądowego warto umieścić w chłodnym miejscu, aby uzyskać maksymalne uczucie ukojenia podrażnionej skóry.