Schilfertjes zijn een veelvoorkomende aandoening van de hoofdhuid. Ze zijn zeer gemakkelijk te herkennen: het zijn kleine schilfers of dode witte, grijze of geelachtige cellen op het oppervlak van de hoofdhuid. Ze kunnen soms gepaard gaan met jeuk en irritatie. Ze hebben verschillende oorzaken en er zijn verschillende complexe mechanismen bij betrokken.
Samenvatting
Schilfertjes zijn het resultaat van een versnelde celvernieuwing. De vernieuwing van de opperhuidcellen duurt gewoonlijk tussen 21 en 28 dagen, in het geval van schilfertjes is dit korter en duurt dit tussen 5 en 14 dagen (1). Hierdoor hebben cellen niet langer de tijd om zich regelmatig van het oppervlak te verwijderen en hopen ze zich op. Dit zijn agglomeraten van huidschilfers (clusters van dode opperhuidcellen), ook wel schilfertjes genoemd.
Deze versnelde celvernieuwing is het gevolg van een stoornis op het niveau van de hoofdhuid en is het resultaat van talrijke mechanismen.
Wanneer talg in normale hoeveelheden wordt geproduceerd, speelt het een essentiële rol bij de hydratatie van de huid en de hoofdhuid, maar ook als beschermer tegen agressieve invloeden van buitenaf. Wanneer het in te kleine hoeveelheden wordt geproduceerd, veroorzaakt het een droge huid. En wanneer het overmatig wordt geproduceerd, bevordert het de groei Malassezia-gist, die aan de oorzaak ligt van de ontwikkeling van schilfertjes.
Malassezia-gisten zijn van nature op het oppervlak van de hoofdhuid aanwezig. In het geval van schilfertjes is er een overmatige ontwikkeling ervan. Ze zijn lipofiel, dat wil zeggen dat ze zich voeden met lipofiele voedingsstoffen. De lipiden in talg kunnen een uitstekende voedingsbron zijn. Hoe meer ze zich voeden, hoe meer ze toenemen en tot ontsteking en irritatie kunnen leiden, wat afschilfering veroorzaakt.
Vraagt u zich wel eens af: waarom heb ik roos? We kunnen niet uitleggen waarom sommige mensen met een vette of droge hoofdhuid last van schilfertjes zullen hebben en anderen niet. Het gaat om een variabiliteit en gevoeligheid die voor iedereen anders is, dat wil zeggen al dan niet een aanleg om schilfertjes te ontwikkelen, en waaraan helaas niets kan worden gedaan.
U heeft het begrepen, er zijn verschillende oorzaken voor roos. Door goed te begrijpen wat de oorzaak van schilfertjes is en waar ze vandaan komen, kan een aangepaste, gerichte en doeltreffende behandeling worden opgestart.
Sommige mensen zullen dus 'van nature' last hebben van schilfertjes, wat wil zeggen dat ze een bepaalde vatbaarheid hebben om deze te ontwikkelen, en anderen zullen schilfertjes in het haar ontwikkelen als gevolg van verschillende factoren. Overbelasting, een onevenwichtige levenshygiëne, een verkeerd gebruik van cosmetica of stress kunnen tot een opstoot van schilfertjes leiden.
Om beter te begrijpen wat de oorzaken van schilfertjes zijn, moet een onderscheid worden gemaakt tussen droge en vette schilfertjes. Als u twijfelt, aarzel dan niet om uw apotheker of arts te vragen om u te helpen.
Droge schilfertjes zijn klein, wit en volatiel, en kunnen daarom in het haar worden aangetroffen maar ook op kleding, vooral op de schouders.
Droge schilfertjes ontwikkelen zich op een droge hoofdhuid. Wanneer de talgproductie vermindert, is de hydrolipidenfilm aan het oppervlak van de hoornlaag (de opperste laag van de huid) van minder goede kwaliteit en wordt de beschermende functie van de lipidenbarrière aangetast. Aantasting van deze barrière leidt tot vochtverlies op de hoofdhuid, waardoor deze zo droog wordt. Dit leidt tot afschilfering en hierdoor verschijnen schilfertjes aan het oppervlak.
Waarom heb ik last van schilfertjes op mijn vette hoofdhuid? Dit komt eenvoudigweg door een overmatige talgproductie door de talgklieren.
De verhoging van de talg op de hoofdhuid bevordert de groei van Malassezia-gist ( Malassezia globosa, Malassezia restricta) (5). Deze gist voedt zich hoofdzakelijk met lipiden. Dit veroorzaakt dan een ontsteking, irritatie en afschilfering van de hoofdhuid als reactie.
Vette schilfertjes jeuken meer dan droge schilfertjes omdat de hoofdhuid meer ontstoken is.
Wanneer we de oorzaak van schilfertjes begrijpen, kunnen we een geschikte symptomatische behandeling opstarten om ze te bestrijden. Helaas bestaat er geen remedie tegen schilfertjes en is er geen manier om te voorkomen dat ze weer terugkomen. Daarom is het interessant de externe factoren te kennen die het proces in stand kunnen houden en schilfertjes kunnen veroorzaken (zoals het gebruik van ongeschikte shampoos, stress …).
(1) https://dermato-info.fr/, Franse Vereniging voor Dermatologie
(2) J. Cosmet Dermatol. 2020;00:1–7. Biophysical characteristics of dandruff-affected scalp categorized on the basis of sebum levels. Ji-Seon Yoon PhD, Jiyong Shim MS, Jun-Man Lim MS, Sun Gyoo Park MS (3) J. Cosmet Dermatol. 2020;00:1–7. Biophysical characteristics of dandruff-affected scalp categorized on the basis of sebum levels. Ji-Seon Yoon PhD, Jiyong Shim MS, Jun-Man Lim MS, Sun Gyoo Park MS
(4) J. Cosmet Dermatol. 2020;00:1–7. Biophysical characteristics of dandruff-affected scalp categorized on the basis of sebum levels. Ji-Seon Yoon PhD, Jiyong Shim MS, Jun-Man Lim MS, Sun Gyoo Park MS
(5) The Society for Investigative Dermatology, Malassezia globosa and restricta: Breakthrough Understanding of the Etiology and Treatment of Dandruff and Seborrheic Dermatitis through Whole-Genome Analysis, Thomas L. Dawson Jr 1, 2007
