Hiperhidroz veya aşırı terleme

Terleme aşırı hale geldiğinde

Terleme doğal fizyolojik bir olgudur. Vücudumuzun yalnızca sıcaklığının düzenlemesine değil, aynı zamanda atıkların da uzaklaştırılmasına olanak sağlar. Bazen mekanizma kontrolden çıkar ve aşırı ter üretir. Biz bu durumu hiperhidroz, aşırı terleme olarak adlandırıyoruz.

Yaşam kalitesi üzerinde güçlü bir etkisi olabilecek, gözle görülür ve rahatsız edici bir durumdur. Aşırı terleme, popülasyonun % 0.6 ila % 2.8¹’ini etkiler, ki bu oldukça fazla bir sayıdır.

Aşırı terleme nedir?

Vücut sıcaklığını düzenlemek için gerekenden daha fazla ter salgılandığında, aşırı terleme terimini kullanırız.

Aşırı terlemenin iki türü vardır:

Aşırı terlemenin nedenleri tanımlanamadığında, bunu “primer” hiperhidroz olarak adlandırıyoruz. Vakaların %90’ını ilgilendirmektedir. Genellikle genetiktir ve çocuklukta veya ergenlik döneminde başlayabilir. Sebepleri belirlenememiş olsa da, primer hiperhidroz, stres dahil olmak üzere çeşitli faktörlerin etkisi altında daha da kötü hale gelebilir.
Bir hastalık tarafından veya belirli tıbbi tedavilerin alınmasıyla tetiklendiğinde, “sekonder” hiperhidroz terimini kullanıyoruz. Aşırı terleme aniden başlar ve birkaç gün sürerse, nedenini belirlemek için bir doktora danışmak en iyisidir.

Aşırı terleme, örneğin koltuk altı, eller veya ayaklar gibi vücudun belirli bölgelerinde lokal olarak meydana gelebilir veya tüm vücudu etkileyebilir. Aşırı terleme belirli bir miktarda ter ile bağlantılı olmadığı için hiperhidrozu tanımlayacak kesin bir kriter yoktur. Bu nedenle terleme, günlük yaşamda bir sorun teşkil ettiğinde aşırı olarak kabul edilir.

Ter bezlerinin rolü

Cilt yüzeyimizde vücudumuzun her tarafına dağılmış milyonlarca küçük bez vardır ve bu bezler ter üretir. Bu bezler ter bezleri olarak adlandırılır. Ortalama olarak bir yetişkin, farkında bile olmadan günde 1 litre ter salgılar!
Egzersiz yaparken ve hava sıcak olduğunda, bu bezler vücut ısısının aşırı yükselmesine engel olmak için daha fazla ter üretir.

Hiperhidroz: rahatsız edici belirtiler

Aşırı terleme gözle görülür olduğu için, görsel olarak rahatsız edici olabilir. Giysilerde kalan lekeler, terli eller ve vücut kokusunun tamamı aşırı terlemenin belirtileridir. Psikololojik ve Sosyal olarak olumsuz etkiler gözlenebilir.

Ellerin aşırı terlemesi

Örneğin, ellerdeki aşırı terleme günlük işlerde, nesneleri, araçları, belgeleri tutarken ve belirli faaliyetleri gerçekleştirirken rahatsız edici olabilir.

Ayakların aşırı terlemesi

Ayaklardaki aşırı terleme, kötü kokulara neden olabilir. İlave olarak; ısı, nem, bakteri ve mantarların artmasına uygun ortamı yaratabilirler.

Vücut kokusu

Kötü kokular, aşırı terleme ile baş etmek zorunda kalmanın yanı sıra, bu durumdan şikayeti olan kişiler ve çevrelerindeki kişiler için sorun oluşturabilir. Bu hoş olmayan kokulara, cilt yüzeyinde doğal olarak bulunan bakteriler neden olur. Bakteriler ter ile temas ettiklerinde, ortamda bulunan sebumu parçalar ve kötü kokuya sebep olurlar.

Bu nedenle, aşırı terleme şikayeti olan kişilerin kişisel ve/veya profesyonel yaşamları üzerinde ciddi bir etkiye sahip olabilir. Kariyer değişikliğine, sosyal izolasyona, kaygıya ve depresyona neden olabilir.

Terlemeyi azaltacak çözümler nelerdir?

Belirli hijyen kurallarına uymanın yanı sıra, aşırı terleme ile beraber yaşamanıza yardımcı olacak başka çözümler de mevcuttur.

Öncelikle, terlemeyi önleyici aktif bileşenler

Terlemeyi önleyici maddeler, aşırı terlemeyi önleme süresince bölgesel aşırı terleme için birinci basamak tedavi olarak kullanılır.

Kokuları basitçe engelleyen deodorantların aksine, terleme önleyiciler, üretilen ter miktarını etkili bir şekilde kontrol edecek alüminyum tuzları ve antibakteriyel moleküller içerir.

Alüminyum tuzları ter ile reaksiyona girer ve cilt yüzeyindeki ter bezlerinin kanallarında küçük bir tıkaç oluşturur. Bu ürünler ne kadar çok kullanılırsa, bu mekanizma ter bezlerinin dinlenmesine neden olacak ve böylece aşırı terleme durumu azalacaktır.

Diğer terapötik alternatifler

Terlemeyi önleyici maddelerin kullanımı tatmin edici sonuçlar vermediğinde veya aşırı terlemenin şiddeti nedeniyle uygun olmadığında, başka çözümler önerilebilir:

İyontoforez: Bu yöntem, el veya ayaklarında aşırı terleme şikayeti olan kişiler için önerilebilir. Ellerin veya ayakların, ter bezleri kanallarında küçük tıkaçların oluşmasına neden olan zayıf bir elektrik akımının dolaştığı suyla dolu bir kapta bekletilmesinden oluşur. İnsanların evde takip edebileceği bir protokoldür. 10 ila 30 dakika sürer ve etkili olması için düzenli olarak tekrarlanmalıdır.
Botulinum toksin enjeksiyonları: Bu enjeksiyonlar, terlemeyi önleyici maddelerin kullanımı başarısız olduğunda, aşırı koltuk altı terlemesi için 2. veya 3. basamak tedavi olarak önerilebilir. Doktor, aşırı terlemeden hangi bölgelerin etkilendiğini belirleyecek ve daha sonra ter bezlerini bloke etmek için ürünü lokal olarak enjekte edecektir. Çok iyi sonuçlar veren, fakat geçici olarak etkili olan bir tekniktir; bu nedenle enjeksiyonların her 4 ila 6 ayda bir tekrarlanması gerekir. Ve geri ödenmez.
Tıbbi tedaviler: Bu tedaviler aşırı hiperhidroz için kullanılabilir. Oral olarak “antikolinerjik” ilaçlar reçete edilebilir. Ter üretimini azaltabilirler, fakat kontrendikasyonlar söz konusudur ve bazen birçok yan etkisi (ağız kuruluğu, görme bozuklukları, kabızlık, taşikardi vb.) görülebilir.
Cerrahi: Bu yöntem, önceki tedavilerin etkisiz kaldığı çoğu ciddi vakada son seçenek olarak önerilebilir. Prosedür "sempatektomi" olarak adlandırılır ve ter bezlerinin aktivitesini düzenleyen bir sinirin kesilmesinden oluşur. Sinirin bu şekilde kesilmesi vücudun üst kısmındaki terlemeyi tamamen durdurur. Ana yan etki, vücudun başka bir yerinde sıklıkla “dengeleyici” hiperhidroz oluşmasıdır; bu terleme, ameliyattan önce yaşanandan daha ciddi ve daha rahatsız edici olabilir.

Terlemekten rahatsızsanız, eczacınızdan tavsiye almaktan ve doktorunuza danışmaktan çekinmeyiniz. Çözümü mevcut!

⁽¹⁾Stolman LP. Treatment of hyperhidrosis. Dermatol Clin 1998;16:863-9
⁽²⁾Münchau A, Bhatia KP. Uses of botulinum toxin injection in medicine today. BMJ 2000;320:161-5