Kanker is een veelvoorkomende ziekte geworden. Het National Cancer Institute (INCa) schat dat in 2018 382.000 nieuwe gevallen zijn gediagnosticeerd. Iedereen kent wel iemand die kanker heeft gehad of die momenteel tegen kanker vecht. De ziekte kan diverse organen aantasten en ook de bijbehorende symptomen kunnen variëren, alsook het profiel van de patiënten en de voorgestelde behandelingen. De behandelingen, zoals chemotherapie, radiotherapie, doelgerichte therapieën en immunotherapie, zijn vaak zwaar en complex. De bijwerkingen zijn talrijk. Een daarvan is de jeuk die gepaard gaat met kankerbehandelingen.
Samenvatting
De jeuk veroorzaakt door kankerbehandelingen is het resultaat van verschillende mechanismen. Veel behandelingen leiden namelijk tot een intense uitdroging van de huid, wat pruritus veroorzaakt. Andere behandelingen zijn fotosensibiliserend. Dit leidt tot roodheid en huidirritatie, wat ook jeuk veroorzaakt. Chemotherapie-gerelateerde pruritus kan ook ontstaan door de meer specifieke huidbijwerkingen van kankerbehandelingen, zoals het hand-voetsyndroom of folliculitis.
Trichodynia is een speciaal geval van pruritus op de hoofdhuid. Het gaat om pijn aan de haarwortels die wordt waargenomen bij het begin van de kankerbehandeling of veel later, wanneer het haar uitvalt of weer aangroeit. De pijn gaat gepaard met jeuk, tintelingen en een branderig gevoel, wat resulteert in aanzienlijk ongemak in het dagelijks leven. In het geval van trichodynia kan het werkingsmechanisme worden teruggebracht tot een toegenomen gevoeligheid van de hoofdhuid die in verband staat met een plaatselijke micro-inflammatie.
Ongeacht welk mechanisme aan de basis ligt, pruritus als gevolg van kankerbehandelingen wordt verergerd door een aantal factoren: onvoldoende hygiëne en verzorging, klimatologische omstandigheden, stress, enz.
Als u tijdens de kankerbehandeling jeuk ervaart, is het belangrijk om er met uw huisarts of oncoloog over te praten. Paramedische professionals zoals coördinerende verpleegkundigen en schoonheidsspecialisten zijn aanwezig op oncologische afdelingen en kunnen de patiënt met jeuk helpen. Pruritus mag niet worden gebagatelliseerd onder het voorwendsel dat het niet levensbedreigend is! U moet zeker met uw arts praten.
De arts zal bevestigen dat het om chemotherapie-gerelateerde pruritus gaat, of eventueel een andere oorzaak vaststellen. De arts luistert en geeft informatie over de juiste aanpak.
Om pruritus te verlichten, wordt aanbevolen een overvette zeep, een syndet of een verzachtende reinigingsolie te gebruiken die geen parfum of schadelijke stoffen bevatten. Breng na het douchen een jeukwerende crème aan. Geef ook hier de voorkeur aan simpele formules en bestanddelen die optimaal door de huid worden verdragen, om geen extra irritatie te veroorzaken. Plaats de jeukwerende crème in de koelkast voor een optimale doeltreffendheid en breng de crème zo vaak als nodig opnieuw aan gedurende de dag en/of nacht. Maak zachte, cirkelvormige bewegingen zoals bij een massage. Met deze korte momenten van ontspanning kunt u spanning en stress verminderen en tegelijkertijd uw huid verzorgen.
Ook voor de hoofdhuid bestaan er ook geschikte haarverzorgingsproducten voor patiënten die een kankerbehandeling ondergaan, voornamelijk milde shampoos en leave-in lotions. Te gebruiken vanaf het begin van de behandeling en wanneer het haar opnieuw groeit.
Naast de dermocosmetische behandelingen schrijft de arts soms ook medicijnen voor, zoals antihistaminica. Als de huidverschijnselen te ernstig zijn, kan de behandeling worden aangepast of zelfs gestopt. Wijzig niet zelf uw behandeling, maar volg altijd de aanbevelingen van uw oncoloog.
De behandeling van pruritus veroorzaakt door kankerbehandelingen is veelzijdig en omvat hygiëne- en verzorgingsroutines, in sommige gevallen medicatie, het beheersen van factoren die de situatie erger maken (stress) en tot slot aangepaste kleding en accessoires. Aarzel niet om met het zorgteam te praten, want zij zijn het namelijk gewend om patiënten te adviseren en hen te begeleiden tijdens hun verzorgingsroutine. Vanaf het begin van de behandeling is het raadzaam losse, comfortabele kleding te dragen van zachte, natuurlijke materialen zoals katoen, linnen of zijde. Zijden accessoires zoals een sjaal, muts of kussensloop helpen de jeuk op de hoofdhuid te beperken.