Pruritus gravidarum of jeuk tijdens de zwangerschap

Wat is zwangerschapspruritus? 

Zwangerschapspruritus wordt ook wel gravidische pruritus, zwangerschapsjeuk of pruritus van de zwangere vrouw genoemd. Het gaat simpelweg om jeuk die optreedt tijdens de zwangerschap. 

Zwangerschapspruritus kan al vroeg in de zwangerschap optreden, of net wat later tijdens het derde trimester in het geval van polymorfe zwangerschapsuitslag of zwangerschapscholestase. Jeuk tijdens de zwangerschap is hinderlijk in het dagelijks leven en veroorzaakt soms zelfs slapeloosheid.

De plaatsen waar zwangerschapsjeuk zich voordoet, kunnen variëren. Zwangere vrouwen hebben vaak een jeukende buik, maar niet alleen dat. Zwangerschapsjeuk kan het hele lichaam aantasten. 

De oorzaak van de jeuk is zeer gevarieerd:

• Allereerst zijn er alle ‘klassieke’ vormen van pruritus van dermatologische oorsprong zoals eczeem, psoriasis, insectenbeten, schurft...
• Ten tweede is het belangrijk te weten dat een zwangerschap veranderingen veroorzaakt in de huid zelf, waardoor deze droger en gevoeliger wordt. Hierdoor kan zwangerschapsjeuk ontstaan, en dat soms al tijdens de eerste maanden van de zwangerschap. Een jeukende buik tijdens de zwangerschap komt ook vaak voor omdat de huid in dit gebied aanzienlijk verandert en uitrekt. Als u tijdens de zwangerschap last hebt van jeuk, vergeet dan niet dagelijks een vochtinbrengende en verzachtende crème aan te brengen. 
• Polymorfe zwangerschapsuitslag is een huidaandoening die alleen tijdens de zwangerschap optreedt, meer bepaald aan het einde van de eerste zwangerschap. Het gaat om rode vlekken die eerst op de buik verschijnen en erg jeuken. De behandeling omvat cortisonencrèmes of orale antihistaminica. Polymorfe zwangerschapsuitslag is ongevaarlijk voor de zwangere vrouw en haar ongeboren kind, en is niet besmettelijk. 
• Ten slotte zijn sommige vormen van zwangerschapspruritus niet van cutane oorsprong, maar worden ze veroorzaakt door een lever-, nier-, schildklier- of hematologische aandoening. Dit is het geval bij zwangerschapscholestase dat gepaard gaat met jeuk aan het einde van de zwangerschap.

Hoe ontstaat zwangerschapscholestase? 

Zwangerschapscholestase is de meest voorkomende leverziekte tijdens de zwangerschap.

Aan het einde van de zwangerschap uit zwangerschapscholestase zich via intense pruritus en biologische storingen zoals een verhoging van de galzuren en de leverenzymen die transaminasen worden genoemd. Gelukkig zijn deze klinische en biologische signalen van zwangerschapscholestase omkeerbaar na de bevalling. Pruritus komt voornamelijk voor op de handen en voeten, maar kan zich uitbreiden naar de rest van het lichaam. 

Zwangerschapscholestase heeft geen schadelijke gevolgen voor de moeder, behalve dan het jeukende gevoel waardoor zij soms niet kan slapen. Anderzijds kan zwangerschapscholestase wel schadelijke gevolgen hebben voor de foetus en dat maakt het zo ernstig. Zwangerschapscholestase verhoogt namelijk niet alleen het risico op foetale sterfte in de baarmoeder, maar ook op vroeggeboorte en ademnood bij de geboorte. Het is daarom essentieel om medisch advies in te winnen in geval van zwangerschapspruritus.

Hoe kan zwangerschapscholestase worden verlicht? 

In het geval van zwangerschapscholestase wordt de zwangere vrouw in kwestie nauwlettend opgevolgd. De arts schrijft een orale behandeling voor die de zwangerschapsjeuk vermindert en de biologische symptomen verbetert. 
Tegelijkertijd stellen enkele eenvoudige hygiëne- en verzorgingsregels aanstaande moeders in staat zwangerschapspruritus dagelijks te verlichten:

• Was u met een overvette zeep, een syndet of een reinigingsolie zonder parfum of irriterende stoffen.
• Breng dagelijks een jeukwerende crème aan en gebruik deze indien nodig opnieuw, vooral 's nachts.
• Draag comfortabele kleding van natuurlijke, ademende materialen zoals linnen of katoen.