Saç dökülmesinin nedenleri

Bir saçın yaşam döngüsü nasıl görünür?

Saç dökülme sürecini ve nedenini tam olarak anlamak için saç uzama modelini düşünmelisiniz. Saçın uzaması, doğası gereği döngüseldir. Dökülme ve yenilenme aşamaları ile karakterize edilir. Her döngü üç ana aşamadan oluşur:

• Anajen aşaması saç büyümesi ile ilişkilidir. Bu aşamada şişkin bölgede matris hücreleri çoğalır. Saç gövdesi bu aşamada saç kökü tarafından üretilir. Saçların ayda bir santimetre uzadığı bu aşama ortalama olarak iki ila altı yıl sürer.
  
• Katajen aşaması, saç folikülünün hareketsiz hale geldiği geçiş aşamasıdır. Saçlar iki ila üç hafta uzar. Saç folikülünün gerilemesi, dermal papillayı şişkin bölgedeki kök hücrelere yaklaştırır.
  
• Saç gövdesi üretiminin görülmediği telojen aşaması iki ila üç ay sürer. Anajen evresinde yeni saçlar tarafından dışarı atılan “ölü” saçlar dökülür. Günlük olarak, fırçanızda veya giysilerinizde bulmaya yatkın olduğunuz 25 ila 60 saç telini kaybedersiniz.

Normal koşullarda her saç folikülü kendi döngüsünü takip eder. Bu, farklı saç döngüsü aşamalarının tüm saç köklerinde eş zamanlı meydana gelmesini önler. Bu nedenle, normal bir saçlı deri yaklaşık 100.000 saç içerir ve bunların % 86'sı anajen fazdadır *.

Kadınlarda saç dökülmesi: genellikle hormonlardan kaynaklanır

Özellikle geçici olduğunda, saç dökülmesinin kesin nedenini belirlemek zor olabilir. Bununla birlikte hormonal değişiklikler uzmanlar tarafından dikkate alınan ilk faktörlerdendir. Hormonların çeşitli saç dökülme türlerinde az veya çok rol oynadığı bilimsel olarak gözlemlenmiş ve kanıtlanmıştır: akut telogen effluvium (ara sıra saç dökülmesi), kronik telogen effluvium (kronik saç dökülmesi) ve androgenetik alopesi ve saç yaşlanması.

Saç dökülmesi için profesyonel çözüm arayan hastaların büyük çoğunluğu kadınlardır. Kadınlarda hormonal değişikliklerin neden olduğu saç dökülmesi oldukça yaygındır:

• Oral kontraseptifler ile saç dökülmesi arasında bir bağlantı gözlemlemek sıklıkladır. Nedeni: Bir oral kontraseptiften diğerine değişiklik gösterebilen hormonların bileşimi ve miktarıdır. Örneğin, sadece progestin içeren kontraseptiflerin saç üzerinde androjenetik etkileri olabilir ve bu da döenmsel diffüz saç dökülmesine neden olabilir. Östrojenlerle kombine edilmiş progestinler ise saç kalitesi üzerinde olumlu bir etkiye sahip olabilir.
  
• Ayrıca doğum sonrası dönemde gözlenen hormonal dalgalanmalar sıklıkla tepkisel saç dökülmesine neden olur. Bunun nedeni hamilelikten sonra östrojen seviyelerindeki düşüştür. Uzmanlar, kadınların üçte birinin veya hatta yarısının hamilelikten sonra saç dökülmesi yaşayacağını tahmin etmektedirler **.
  
• Tiroid bozuklukları genellikle kronik telogen effluvium'un (altı aydan uzun bir süre boyunca sporadik olarak gelişen kronik saç dökülmesi) nedeni olarak gösterilmektedir. Başlangıçta sağlıklı saçlara sahip kişilerde sıklıkla görülür. Aynı nedenler erkeklerde de bu tip saç dökülmesini tetikleyebilir.
  
• Androgenetik alopesinin ortaya çıktığı mekanizma da hormonaldır ve dermal papillada bulunan androjen reseptörlerini içerir. Bu kronik yaygın saç dökülmesi (altı aydan fazla süren) genellikle 30 ila 40 yaşları arasında ortaya çıkar. Yaşamları boyunca erkeklerin % 70 ila % 80'i etkilenirken, kadınların % 29 ila % 42'si etkilenir. Bazı durumlarda, alopesi kalıtsaldır ve kadınları etkilediğinde aynı faktörlerden kaynaklanır.

Ancak alopesinin nedeni her zaman hormonal değildir ...

Genç kadınlarda saç dökülmesinin hormonal olmayan başka nedenleri olabilir.

• Strese bağlı saç dökülmesi, belirli bir fizyolojik mekanizmayı içerir. Saçlı derideki hücreler ani veya yoğun strese maruz kaldıklarında, akut inflamatuar bir süreci tetikleyen nörotransmiterler (P maddesi) salgılarlar. Bu da normal saç döngüsünü engeller. Saç telojen fazına erken girer ve tetikleyici faktörden üç ila dört ay sonra ani saç dökülmesine neden olur. Bu durum tepkisel saç dökülmesi veya akut telogen effluvium'dur.
  
• Yorgunluk ve saç dökülmesi arasında güçlü bir bağlantı vardır. Fiziksel ve psikolojik yorgunluk, birkaç tür saç dökülmesine neden olabilir:

1. - Stresli bir duruma bağlı tetikleyici bir faktörün ardından tepkisel saç dökülmesi görülebilir
2. - veya demir eksikliğinden kaynaklanan anemiye bağlı kronik saç dökülmesi görülebilir. Yorgunlukla yakından bağlantılı olarak beslenme yetersizliğiyle ilişkili saç dökülmesi, altı aydan uzun süren düzensiz saç dökülmesine neden olabilir.

• Traksiyon alopesisi, fizyolojik değil mekanik bir saç dökülmesi olarak kabul edilir. Örneğin aşırı sıkı veya saçı çeken saç stilleri nedeniyle saç kökü doğrudan etkilenir. Saçlı deri çekilerek, saç lifi boşluğundan daha da uzaklaşır. Saçları tekrar tekrar çekmek, 30 yaşında ve hatta bazen daha gençken alopesiye neden olabilir.
  
• İlaca bağlı alopesi, belirli tedavilerle ilişkili reaksiyona bağlı saç dökülmesini ifade eder. Neden olabilecek başlıca ilaç sınıfları şunlardır: antikoagülanlar, antidepresanlar, antikonvülzanlar, antihipertansif ilaçlar, belirli antienflamatuvarlar, tiroid tedavileri, beta blokerler, belirli kolesterol önleyici tedaviler, lityum ve retinoid içeren ilaçlar. Kemoterapi kanser tedavilerinin uygulanması veya baş ve boynun radyasyon tedavisine maruz kalması da belirli bir saç dökülmesinden sorumludur.

* Kaynak: Olsen, 1994; Shapiro, 1996
** Kaynak:: Grover and Khurana, 2013
*** Kaynak: Blume-Peytavi et al., 2011; Wang et al., 2010)