Haaruitval door bestralingen: wat te doen?

Bestralingen zijn een vorm van kankerbehandeling waarbij intense energiebundels worden gebruikt om de kankercellen te doden. Bij gebruik op het hoofd en in de nek kan het meer of minder ernstige haaruitval veroorzaken.

Haaruitval, een bijwerking van bestralingen

Haaruitval door kanker duidt niet alleen op een alopecia na chemotherapie. Bestralingen kunnen ook hetzelfde ongewenste effect hebben.

Wat is het verband tussen bestralingen en haaruitval? Bestralingen beschadigen de cellen door het genetisch materiaal te vernietigen dat hun groei en vermenigvuldiging regelt. De gezonde cellen in het omliggende gebied kunnen soms worden aangetast. Wanneer de bestralingen op het hoofd en de nek plaatsvinden, kan dit de haarfollikelcellen die verantwoordelijk zijn voor haarvorming aantasten en alopecia veroorzaken. Bestralingen voor borstkanker veroorzaken daarentegen geen haaruitval, omdat het alleen op de buste wordt uitgevoerd, op een afstand van de hoofdhuid.

De hoeveelheid haar dat uitvalt en of het teruggroeit, hangt af van de bestraalde oppervlakte en de ontvangen dosis. Kleine stralingsdosissen gaan meestal gepaard met occasionele haaruitval. Hogere dosissen kunnen echter leiden tot permanente alopecia.

Wat zijn de preventieve maatregelen?

Preventieve maatregelen om haaruitval na bestralingen te beperken, zijn onder andere een dagelijkse haarverzorgingsroutine:

• Was uw haar voorzichtig. Gebruik bij voorkeur zachte shampoos die geschikt zijn voor kwetsbaar haar vanaf het begin van de behandeling. Om deze aan te brengen, masseert u zachtjes de hoofdhuid met de vingertoppen. 
• Vermijd aanvallen van buitenaf. Het is belangrijk om het haar en de hoofdhuid die al verzwakt zijn door behandelingen niet verder te beschadigen: föhn het haar zonder te hard te wrijven of vermijd het gebruik van haardrogers, stijl- of krultangen, kleuringen, permanenten en krulspelden.
• Verzorg uw hoofdhuid. Zodra het haar is uitgevallen, is het van vitaal belang om de blootgestelde hoofdhuid te beschermen tegen aanvallen van buitenaf (zon, vervuiling, kou, wind enz.). Voor het gezicht kunt u een zonnecrème aanbrengen wanneer u aan de zon wordt blootgesteld en elke dag een hydraterende crème. Dit verzacht de jeuk die gepaard kan gaan met het dragen van een pruik, tulband of sjaal.

Uw haar terugkrijgen na de bestralingen

Wanneer haaruitval optreedt als gevolg van bestralingen, groeit het vaak binnen 3 tot 6 maanden na het einde van de behandeling weer terug. Bij zeer hoge dosissen bestraling kan het haar op het bestraalde deel van de hoofdhuid dunner of helemaal niet teruggroeien.
Wanneer haar terug begint te groeien, moet het voorzichtig behandeld en gestimuleerd worden: 

• Vermijd te veel borstelen, krullen en föhnen;
• Gebruik een shampoo tegen haaruitval met versterkende eigenschappen;
• Breng een stimulerende lotion tegen haaruitvalaan, bij voorkeur door de hoofdhuid met de vingertoppen te masseren om de bloedsomloop te activeren en het intrekken van de actieve bestanddelen van de lotion te bevorderen;
• Combineer met een voedingssupplement om de voedingsstoffen te leveren die nodig zijn voor een gezonde hergroei.

Aarzel niet om het zorgteam om advies te vragen of ga naar een medisch schoonheidsspecialist voor hulp bij het overwinnen van deze moeilijke fase.

Hormoontherapie en haar 

Haaruitval door bestralingen is niet de enige oorzaak van alopecia bij kanker. Hormoontherapie voor de behandeling van bepaalde hormonale kankers kan ook haaruitval veroorzaken.
Sommige kankersoorten gebruiken hormonen om zich te ontwikkelen. Dit zijn hormoonafhankelijke kankers, zoals borst-, prostaat-, eierstok- of baarmoederkanker.

Het doel van hormoontherapie is, zoals de naam al zegt, de productie van de hormonen te voorkomen om de groei van kankercellen te vertragen of te stoppen. Aangezien de levenscyclus van het haar gevoelig is voor hormonale schommelingen, kunnen deze behandelingen alopecia androgenetica uitlokken of verergeren.

Hormoontherapie wordt vaak meerdere jaren voorgeschreven en de haaruitval als gevolg van deze behandeling vermindert of stopt meestal binnen het eerste jaar.