Haaruitval en alopecia areata: symptomen en behandeling

Alopecia areata is haaruitval op bepaalde plekken die plots optreedt zonder duidelijke reden. Het wordt veroorzaakt door de reactie van het lichaam tegen de haarzakjes. Wat zijn de symptomen van deze ziekte? Hoe moet het worden behandeld? Wij antwoorden op deze vraag.

Alopecia areata, een auto-immuunziekte die haaruitval veroorzaakt 

Haaruitval door alopecia areata is een vorm van alopecia in plekken die grote of kleine delen van de hoofdhuid kan aantasten, of zelfs de hele hoofdhuid. Het is een veel voorkomende ziekte, die zowel bij mannen als vrouwen voorkomt, op alle leeftijden. Het komt echter vaker voor bij kinderen en adolescenten. Het komt voor bij alle etnische groepen, van kroeshaar tot steil haar. Het kan ook de wenkbrauwen, baard of andere lichaamsdelen aantasten.

Hoewel alopecia areata niet als een ernstige ziekte wordt beschouwd, kan het aanzienlijke psychologische gevolgen hebben voor de patiënten. Alopecia areata bij vrouwen ligt vaak aan de basis van een verslechtering van het zelfbeeld en de levenskwaliteit.

De oorzaak van de alopecia is een auto-immuunziekte, d.w.z. een plotselinge storing van het afweersysteem van het lichaam: het identificeert de haarzakjes als een vreemd lichaam en valt ze ten onrechte aan om ze te elimineren. Het heeft een complex mechanisme. Wetenschappers weten niet precies wat deze reactie teweegbrengt en zelfs niet of het te maken heeft met interne factoren (door een virus of hormonale verandering), externe factoren (door iets in de omgeving) of een combinatie van de twee. Alopecia areata heeft waarschijnlijk te maken met genetische factoren, maar kan ook voorkomen bij mensen die onder zware stress hebben gestaan.

Alopecia areata kan voorkomen bij mensen met secundaire syfilis, een seksueel overdraagbare aandoening. Alopecia areata bij syfilis komt niet systematisch voor en treft vermoedelijk minder dan 1 op de 100 patiënten.

Symptomen van alopecia areata

Er zijn verschillende vormen van alopecia areata: 

• De meest voorkomende vorm is haaruitval in één of meerdere ronde plekken met goed gedefinieerde contouren. Rond de plekken is de rest van de hoofdhuid normaal. De plekken kunnen op elk deel van de hoofdhuid verschijnen. Ze variëren in vorm en grootte (meestal enkele centimeters in diameter). Op de plek ziet de huid er glad en zonder littekens uit. Niet te verwarren met tinea capitis of ringworm van de hoofdhuid, die zich ook uit in plekken met alopecia.
• Alopecia totalis, is zeldzamer en tast de hele hoofdhuid aan.
• Alopecia universalis, de ernstigste vorm, wordt gekenmerkt door het verlies van niet alleen al het haar, maar ook al het lichaamshaar (wimpers, wenkbrauwen, enz.).

Het verloop van de alopecia is onvoorspelbaar. Ze kan spontaan verdwijnen en nooit meer terugkeren, of het kan terugkeren en zich ontwikkelen in episodes van wisselende intensiteit en afstand.
Veranderingen in de structuur van de nagels zijn ook symptomen die worden waargenomen bij sommige mensen met alopecia op de hoofdhuid.

Groeit het haar terug na de alopecia?

Het is moeilijk om de ernst of duur van haaruitval te voorspellen wanneer het zich voordoet, en nog moeilijker om te weten of het haar al dan niet terug zal groeien.
De haaruitval kan spontaan verminderen, met volledige hergroei van het haar na 6 tot 18 maanden. De hergroei gebeurt geleidelijk: eerst is er een hergroei van kleine witte haren op de plekken van alopecia, dan wordt het haar dikker en opnieuw gepigmenteerd. In andere gevallen kan de alopecia daarentegen chronisch worden en/of zich uitbreiden.
Er zijn een aantal risicofactoren geïdentificeerd voor het niet-teruggroeien:

• Bij ernstige haaruitval, meer bepaald alopecia totalis en universalis.
• Als de alopecia op jonge leeftijd begint, vóór de adolescentie
• Wanneer de alopecia gepaard gaat met nagelveranderingen.
• Als er een familiegeschiedenis is.
• Of als de persoon tegelijkertijd een andere auto-immuunziekte heeft.

Een consultatie bij een dermatoloog is essentieel om een precieze diagnose van hoofdhaaruitval te stellen en de meest geschikte behandeling te bepalen.

Welke behandeling is er voor alopecia?

Als het haar niet spontaan teruggroeit op de plekken met alopecia, kan medicatie worden voorgeschreven. Meestal is het gebaseerd op corticoïden die op de hoofdhuid worden aangebracht, oraal worden ingenomen of in de plaque worden geïnjecteerd. Minoxidil in lotion, gebruikt voor de behandeling van alopecia androgenetica, is ook een optie voor de behandeling van alopecia areata.

Voor ernstigere en recalcitrante vormen is aangetoond dat zwaardere behandelingen zoals immunosuppressiva (die tot doel hebben de werking van het immuunsysteem tegen de haarzakjes te verminderen) doeltreffend zijn.

Camouflagetechnieken zoals pruiken, tulbanden en sjaals kunnen helpen om zich boven de haaruitval te zetten als gevolg van alopecia.